ผู้ตรวจการแผ่นดินหยิบยก ปัญหาการควบคุมดูแลและการจัดการซากรถที่ไม่สามารถ

ผู้ตรวจการแผ่นดินหยิบยก ปัญหาการควบคุมดูแลและการจัดการซากรถที่ไม่สามารถ ใช้ประโยชน์ได้ ที่มีบุคคลนำมาจอดทิ้งไว้ตามถนนสาธารณะในเขตกรุงเทพมหานคร

ปัญหาการจอดทิ้งซากรถยนต์เก่าไว้บนถนน หรือในที่สาธารณะ โดยเฉพาะตรอก ซอก ซอยเปลี่ยว นอกจากกีดขวางการจราจรแล้ว ยังส่งผลต่อความปลอดภัย ความสะอาด และมลพิษต่อสิ่งแวดล้อมด้วย เนื่องจากรถที่จอดทิ้งซากไว้ ส่วนใหญ่มีอายุ 10-20 ปี บางคันจอดทิ้งไว้จนกลายเป็นที่ทิ้งขยะ ข้อมูลจากกรุงเทพมหานคร สำรวจทั้ง 50 เขต มีซากรถเก่า 866 คัน พบที่ไม่มีเจ้าของมาแสดงตัว มากกว่า 100 คัน ซึ่งกรุงเทพมหานคร เคลื่อนย้ายนำไปจัดเก็บไว้ที่สถานที่จัดเก็บซากยานยนต์กลางของกรุงเทพมหานคร ภายในศูนย์กำจัดขยะมูลฝอยหนองแขม และบริเวณซอยเฉลิมพระเกียรติ ร.9 ซอย 39 พื้นที่เขตประเวศ  ศูนย์จัดเก็บยานยนต์กลางเขตหนองแขม ปัจจุบันเป็นสถานที่หลักที่ใช้เก็บซากรถยนต์เก่า ที่สืบหาเจ้าของไม่ได้ ซากรถเหล่านี้เป็นเพียงส่วนน้อย ซึ่งยังไม่นับรวมซากรถที่อยู่ในพื้นที่ส่วนบุคคล หรือตามอู่ซ่อมรถ เพราะจากข้อมูลของกรมควบคุมมลพิษ ที่รายงานสถิติรถยนต์จำแนกตามอายุ มากกว่า 10 ปี เกินกว่า 10 ล้านคัน ซึ่งซากรถเก่าเหล่านี้อยู่ระหว่างทยอยปลดระวาง และอาจมีการปนเปื้อนในดินจากน้ำมัน สารเคมีเหลวต่าง ๆ เกิดปัญหาคุณภาพน้ำ หรือการปล่อยสารพิษที่ทำให้เกิดภาวะโลกร้อน เนื่องจากการกำจัดส่วนใหญ่ยังใช้แรงงานคนคัดและแยกชิ้นส่วนขาย ปัญหานี้แม้ภาคภาครัฐหันมาให้ความสำคัญแล้ว มีการตั้งคณะทำงานขึ้นมาศึกษา และนำต้นแบบการจัดการซากรถเก่าของประเทศญี่ปุ่น เข้าสู่ระบบรีไซเคิลซากรถยนต์ ตามแนวคิดระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) เพื่อนำวัสดุบางชนิดกลับมาใช้ใหม่ โดยเฉพาะเหล็ก ซึ่งมีเกือบ 70 เปอร์เซ็นต์ แต่ก็ยังไม่เป็นระบบที่ครบวงจร และมีกฎหมายออกมาควบคุมที่ชัดเจน

ผู้ตรวจการแผ่นดิน ได้ตระหนักถึงความสำคัญและเล็งเห็นปัญหาที่เกิดขึ้น จึงได้พิจารณาแสวงหาข้อเท็จจริง โดยไม่มีการร้องเรียน (Own Motion) กรณีหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องกับปัญหาการควบคุมดูแล และการจัดการซากรถที่ไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้ ที่มีบุคคลนำมาจอดทิ้งไว้ตามตรอกซอย ตลอดจนบนถนนสาธารณะในเขตกรุงเทพมหานคร ซึ่งปัจจุบันพบว่ามีบุคคลนำซากรถมาทิ้งไว้ตามถนนสาธารณะในพื้นที่ต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานคร เป็นจำนวนมาก ปัญหาดังกล่าวอันส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพอนามัยของประชาชน หน่วยงานของรัฐ ที่เกี่ยวข้องควรตรวจสอบและดำเนินการใดๆ กับซากรถที่มีผู้นำมาทิ้งไว้ตามถนนสาธารณะ เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนให้กับประชาช

การดำเนินการแสวงหาข้อเท็จจริง (โดยสรุป)

  1. ประธานผู้ตรวจการแผ่นดิน (พลเอก วิทวัส รชตะนันทน์) ได้มอบหมายให้สำนักสอบสวน 4 ลงพื้นที่ประชุมหารือแนวทางแก้ไขปัญหาเรื่องดังกล่าวกับสำนักเทศกิจ กรุงเทพมหานคร  จากการประชุมสรุปได้ว่า กรุงเทพมหานครมีแนวทางจัดการซากรถยนต์ ตามพระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. 2535 โดยสำนักเทศกิจได้จัดทำโครงการ 100 วัน กำจัดซากรถ ลดปัญหาจราจร เพื่อกำหนดมาตรการและแนวทางการดำเนินการกำจัดซากรถ ฯ ซึ่งได้ดำเนินการตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2562 เป็นต้นมา และได้มีหนังสือแจ้งทุกสำนักงานเขตทำการสำรวจตรวจสอบซากรถในพื้นที่เขตมีจำนวนเท่าใด และอยู่บริเวณใด
  2. คณะเจ้าหน้าที่สอบสวน สำนักสอบสวน 4 ได้ลงพื้นที่อีกครั้งเพื่อสังเกตการณ์การย้ายซากรถยนต์ ที่จอดทิ้งไว้บนถนนสาธารณะของกรุงเทพมหานคร ในพื้นที่แขวงเสาชิงช้า เขตพระนครจำนวน 3 คัน ซึ่งเขตพระนครได้ตรวจสอบติดตามเจ้าของรถและตรวจสอบผู้ครอบครองรถจากฐานข้อมูลกรมการขนส่งทางบกแล้ว ปรากฏว่ารถยนต์จำนวน 2 คัน ไม่ติดแผ่นป้ายทะเบียน จึงไม่สามารถตรวจสอบผู้ครอบครองรถได้ ส่วนรถยนต์อีก 1 คัน ติดแผ่นป้ายทะเบียน สามารถตรวจทราบผู้ครอบครอง จึงสามารถส่งจดหมายแจ้งไปยังผู้ครอบครองให้เคลื่อนย้ายรถคันดังกล่าวออกจากพื้นที่สาธารณะ และได้ทำการประสานกับสถานีตำรวจนครบาลสำราญราษฎร์ เพื่อขอทราบว่าเป็นรถที่เกี่ยวข้องในคดีหรือไม่ ซึ่งได้รับคำยืนยันว่าไม่ใช่รถในคดีเขตพระนคร จึงติดประกาศสำนักงานเขตพระนครให้เคลื่อนย้ายซากรถยนต์ภายใน 15 วัน ซึ่งบัดนี้เกินกำหนดแล้ว แต่ยังไม่มีผู้ใดมาเคลื่อนย้ายรถทั้ง 3 คัน ดังกล่าว จึงได้ประสานรถยกจากกองโรงงานช่างกล เพื่อนำซากรถยนต์ ไปเก็บ ณ สถานที่เก็บของกลางภายในศูนย์กำจัดมูลฝอยหนองแขม ถนนพุทธมณฑลสาย 3 แขวงหนองค้างพลู เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร เป็นการชั่วคราว ซึ่งอยู่ระหว่างรอการจัดสรรงบประมาณก่อสร้างสถานที่จัดเก็บรักษาซากยานยนต์ส่วนกลางของกรุงเทพมหานคร บริเวณถนนเฉลิมพระเกียรติ ร.9 ซอย 39 เขตประเวศ กรุงเทพมหานคร เพื่อรอเจ้าของมารับคืนหรือขายทอดตลาดแล้วแต่กรณี พร้อมทั้งลงบันทึกประจำวันไว้ที่สถานีตำรวจนครบาลสำราญราษฎร์ เพื่อเป็นหลักฐาน

ผลการดำเนินการ

จากประสานติดตามและเร่งรัดให้หน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องดำเนินการแก้ไขปัญหาการควบคุมดูแลและการจัดการซากรถที่ไม่สามารถใช้ประโยชน์ได้ ซึ่งมีบุคคลนำมาจอดทิ้งไว้ตามตรอกซอย ตลอดจนบนถนนสาธารณะ ในเขตกรุงเทพมหานคร ในเขตกรุงเทพมหานคร ปัจจุบันพบว่า กรุงเทพมหานครได้ดำเนินการจัดการซากรถ ที่ถูกนำมาจอดทิ้งไว้ตามตรอกซอย ตลอดจนบนถนนสาธารณะในเขตกรุงเทพมหานคร โดยสั่งการให้สำนักงานเขตทุกแห่งดำเนินการตามอำนาจหน้าที่และแนวทางการดำเนินการ และได้สั่งการให้สำนักเทศกิจ จัดทำ “โครงการ 100 วัน กำจัดซากรถ ลดปัญหาจราจร” เพื่อกำหนดมาตรการและแนวทางการดำเนินการกำจัดซากรถ ซึ่งได้ดำเนินการตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2562 เป็นต้นมา และได้มีโครงการก่อสร้างสถานที่เก็บรักษาซากยานยนต์ที่มีผู้นำมาจอดทิ้งไว้ในที่สาธารณะเพื่อใช้เป็นสถานที่เก็บรักษาซากยานยนต์ส่วนกลางของกรุงเทพมหานคร ซึ่งอยู่ระหว่าง    ขอจัดสรรงบประมาณ กรุงเทพมหานครได้สำรวจข้อมูลซากรถที่จอดบนถนนสาธารณะในพื้นที่รับผิดชอบของสำนักงานเขตทุกแห่ง พบว่า มีซากรถยนต์ที่จอดบนถนนสาธารณะ จำนวน 850 คัน โดยปัจจุบันได้เคลื่อนย้ายออกไปแล้ว จำนวน 764 คัน และซากรถยนต์อีกจำนวน 86 คัน กรุงเทพมหานคร ได้เคลื่อนย้ายไปสถานที่จัดเก็บรักษาซากรถยนต์ของกรุงเทพมหานครภายในศูนย์กำจัดมูลฝอยหนองแขม ถนนพุทธมณฑลสาย 3 แขวงหนอง ค้างพลู เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร เพื่อดำเนินการตามกฎหมายต่อไป

ปัญหาการควบคุมดูแลและการจัดการซากรถ