กรณีองค์การบริหารส่วนตำบลในควนอำเภอย่านตาขาว

กรณี องค์การบริหารส่วนตำบลในควน อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง ไม่ทำการรื้อถอนอาคารที่ทำการสภาตำบลชั่วคราวออกจากที่ดินของมารดาผู้ร้องเรียน ทำให้ได้รับความเดือดร้อนไม่สามารถใช้ประโยชน์ในที่ดินได้

ประเด็นเรื่องร้องเรียนนี้ สืบเนื่องมาจากในปี พ.ศ. 2518 สภาตำบลในควน ได้มาขอใช้ประโยชนืบนที่ดินของผู้ร้องเรียนเพื่อก่อสร้างที่ทำการอาคารสภาตำบลในควน

ต่อมา เมื่อสภาตำบลในควนได้ยกฐานะเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลในควน และได้ย้ายที่ทำการไปก่อสร้างอาคารแห่งใหม่ โดยไม่ได้รื้อถอนสิ่งปลุกสร้างออกไปจากที่ดินของผู้ร้องเรียน ทำให้ผู้ร้องเรียนไม่สามารถใช้ประโยชนืจากที่ดินได้ และได้มรการร้องขอความเป็นธรรม มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557 และได้มายื่นเรื่องร้องเรียนต่อผู้ตรวจการแผ่นดินให้ช่วยแก้ไขปผัญหาความเดือดร้อนที่ได้รับ

ผู้ตรวจการแผ่นดิน (รองศาสตราจารย์อิสสรีย์  หรรษาจรูญโรจน์ ได้ลงพื้นที่ พร้อมประชุมหารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและผู้ร้องเรียน  พร้อมทั้งขอความร่วมมือให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสอบปากคำพยานบุคคล ค้นหาพยานหลักฐานทะเบียนทรัพย์สินราชการ และคัดถ่ายเอกสารทะเบียนที่ดินทั้งสาระบบ

ปัญหาร้องเรียนดังกล่าวเป็นการโต้แย้งสิทธิในทรัพย์สินของราษฎร โดยข้อเท็จจริงยังรับฟังไม่ได้ว่า    ผู้ถูกร้องเรียนมีสิทธิใช้สอยที่ดินดังกล่าวต่อไป หรืออาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายใดใช้สิทธิเหนือที่ดินนั้น เมื่อผู้ถูกร้องเรียนไม่ได้ใช้ประโยชน์อาคารบนที่ดินดังกล่าวในฐานะที่ทำการของราชการแล้ว อีกทั้งอาคารและสิ่งปลูกสร้างมีลักษณะเก่าและทรุดโทรม หมดความจำเป็นในการใช้งาน และการไม่รื้อถอนอาคารหรือสิ่งปลูกสร้างเป็นการกระทำซ้ำหรือกระทำต่อไปซึ่งการละเมิดสิทธิในทรัพย์สินที่รัฐธรรมนูญคุ้มครอง ทั้งนี้ ได้หารือร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแล้ว จึงเห็นควรมีข้อเสนอแนะให้เจ้าหน้าที่ของรัฐหรือหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องขจัดหรือระงับความเดือดร้อนหรือความไม่เป็นธรรมแก่ผู้ร้องเรียนโดยเร็ว และให้มีมาตรการป้องกันมิให้เกิดปัญหาร้องเรียนในลักษณะเช่นนี้อีก

ผู้ตรวจการแผ่นดิน (รองศาสตราจารย์อิสสรีย์ หรรษาจรูญโรจน์)  มีคำวินิจฉัยตามมาตรา 32 วรรคสอง ประกอบมาตรา 34 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มีข้อเสนอแนะให้เจ้าหน้าที่ของรัฐหรือหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องพิจารณาดำเนินการดังต่อไปนี้

1) ให้องค์การบริหารส่วนตำบลในควน ดำเนินการรื้อถอนสิ่งปลูกสร้างและอาคารสภาตำบลในควน (ชื่อเดิม) ออกจากที่ดินโฉนดเลขที่ 11969 เลขที่ดิน 35 หน้าสำรวจ 1741 อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง ตามพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 ประกอบระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 ทั้งนี้ ให้จังหวัดตรัง และอำเภอย่านตาขาว กำกับดูแล สนับสนุน ให้คำปรึกษา และเร่งรัดการดำเนินการดังกล่าวให้เป็นไปโดยเรียบร้อย

2) ให้องค์การบริหารส่วนตำบลในควน สำรวจอสังหาริมทรัพย์ที่มีผู้อุทิศให้เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินในเขตท้องที่ หากมี ให้ดำเนินการตามนัยมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 2550 เรื่อง หลักการและแนวทางปฏิบัติกรณีที่ราชการขอให้ราษฎรอุทิศที่ดินให้ หรือกรณีเข้าไปดำเนินการในที่ดินของเอกชนเพื่อให้มีการใช้ประโยชน์ร่วมกัน และกฎหมาย กฎ ระเบียบ ข้อสั่งการที่เกี่ยวข้องกับเรื่องดังกล่าว โดยมีหลักการสำคัญต้องจัดทำเป็นหนังสือแสดงความประสงค์เกี่ยวกับการอุทิศที่ดินให้กับทางราชการ

ทั้งนี้ ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องประสานงานซึ่งกันและกัน และดำเนินการให้แล้วเสร็จภายใน 30 วันนับแต่วันที่ได้รับแจ้งผลการวินิจฉัย

ต่อมา องค์การบริหารส่วนตำบลในควน ได้ปฏิบัติตามคำวินิจฉัย โดยทำการรื้อถอนอาคารสภาตำบลในควน ออกไปจากที่ดินของผู้ร้องเรียนเสร็จสิ้นเรียบร้อยแล้ว