ปัญหามลพิษที่เกิดจากโรงงานอุตสาหกรรม ทั้งฝุ่นละอองขนาดเล็ก เขม่าควันการปนเปื้อนของสารพิษ ในอากาศ หรือมลภาวะทางเสียง ล้วนส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งชุมชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ใกล้เคียง ซึ่งนอกจากจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพแล้ว ยังสร้างความ เดือดร้อนรำคาญ และสร้างความเสียหายต่อทรัพย์สินอีกด้วย ดังกรณีการร้องเรียนของประชาชนในพื้นที่ตำบลพะตง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ซึ่งได้รับความเดือดร้อนจากกลุ่มโรงงานอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการแปรรูปไม้ยางพารา เป็นผลิตภัณฑ์ ต่าง ๆ และกลุ่มโรงงานสนับสนุนการผลิตที่ตั้งอยู่ใกล้เคียงกับชุมชน ผู้ตรวจการแผ่นดินได้ลงพื้นที่แสวงหาข้อเท็จจริงในกลุ่มโรงงานอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการแปรรูปไม้ยางพาราเป็นผลิตภัณฑืต่าง ๆ ทั้งที่เป็นผลิตภัณฑ์หลัก และโรงงานที่สนับสนุนการผลิต มีเนื้อที่ประมาณ 640 ไร่ ซึ่งตั้งอยู่ในตำบล พะตง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา มีทั้งสิ้น ทั้ง 14 แห่ง มีปล่องระบายอากาศเสีย จำนวน 21 ปล่อง โดยผการตรวจวัดคุณภาพอากาศที่ระบายออกจากโรงงานมีค่าปริมาณของสารเจือปนใน อากาศเป็นไปตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง กำหนดค่าปริมาณของสารเจือปนในอากาศที่ระบาย ออกจากโรงงาน พ.ศ. 2549 และประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่องกำหนดค่าปริมาณของสารเจือปนในอากาศ ที่ระบาย ออกจากโรงงานผลิตส่งหรือจำหน่ายพลังงานไฟฟ้า พ.ศ. 2547 รวมถึงผลการตรวจวัดฝุ่นละอองในบรรยากาศ ทั้งจุดเหนือลม และจุดใต้ลมของโรงงาน ล้วนมีค่าเป็นไปตามประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ฉบับที่ 24 เรื่อง กำหนดมาตรฐานคุณภาพอากาศในบรรยากาศโดยทั่วไป จากการตรวจสอบการประกอบกิจการโรงงาน ได้พบว่า มี โรงงาน 6 แห่งที่มีการฟุ้งกระจายของ ฝุ่นละอองจากกระบวนการผลิตในขั้นตอนของการสับไม้และย่อยไม้ และการวางกองไม้ที่เป็นวัตถุดิบ เศษไม้ เศษขี้เถ้าที่เหลือจากกระบวนการผลิต ในพื้นที่เปิดโล่งโดยไม่มีวัสดุปิดคลุม เนื่องจากอาคารที่ใช้กักเก็บไม่เพียงพอรวมถึง ระบบบำบัดมลพิษทางอากาศบางส่วนมีสภาพชำรุดและมีปล่องปล่อยทิ้งอากาศเสียที่ใช้งาน รวมกันถึง 17 ปล่อง ประกอบกับโรงงานตั้งอยู่ใกล้ชิดกัน ส่งผลให้อัตราการระบายฝุ่นละอองในภาพรวมมีค่าสูง สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดสงขลา จึงได้มีข้อเสนอให้กรมโรงงานอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ดำเนินการแก้ไขกฎหมายให้เหมาะสมกับสภาพความเป็นจริง เนื่องจากมีการตรวจพบฝุ่นละอองและเส้นใยไม้ที่เกิดจากกระบวนการผลิตกระจายอยู่ตามพื้นบ้านและวัสดุ ต่าง ๆ ของประชาชน กรมโรงงานอุตสาหกรรม จึงมีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการและคณะทำงานสำรวจโรงงาน เพื่อพิจารณาปรับปรุง ประกาศ กระทรว ง อุตสาหกรรม เรื่อง กำหนดให้โรงงานประเภทต่าง ๆ ต้องติดตั้งเครื่องมือ หรือเครื่องอุปกรณ์ พิเศษเพื่อตรวจสอบคุณภาพอากาศจากปล่องแบบอัตโนมัติ พ.ศ. 2544 ให้ขยายพื้นที่บังคับใช้ทั่วประเทศ
อย่างไรก็ตาม แม้ผลการตรวจวัดคุณภาพอากาศที่ระบายออกจากกลุ่มโรงงาน จะมีค่าปริมาณของสารเจือปนในอากาศเป็นไปตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม แต่โดยข้อเท็จจริงประชาชนยังคงได้รับ ความ เดือดร้อน จากฝุ่นละอองขนาดเล็ก ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพ คุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ดังนั้น เพื่อเป็นการบรรเทา และลดผลกระทบที่เกิดขึ้น ผู้ตรวจการแผ่นดินจึงได้เสนอแนะ ให้กรมโรงงานอุตสาหกรรม และกรมควบคุมมลพิษ ร่วมกัน ตรวจสอบ การประกอบกิจการของกลุ่มโรงงานดังกล่าวให้เป็นไปตามเงื่อนไขต่าง ๆอย่างต่อเนื่อง เป็นระยะ ๆ เพื่อเฝ้าระวัง ป้องกัน ไม่ให้เกิดผลกระทบ ที่รุนแรงกับประชาชน พร้อมขอให้กรมโรงงานอุตสาหกรรม กำชับ เจ้าหน้าที่ ที่รับผิดชอบ ให้ดำเนินการ และบังคับใช้กฎหมายที่เกี่ยวข้องอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะกรณีที่พบว่า ไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย รวมถึงพิจารณากำหนดมาตรการให้โรงงานที่ก่อให้เกิดมลพิษเข้ามา มีส่วนร่วมในการ ชดเชย หรือเยียวยาความเดือดร้อนให้กับประชาชนที่ได้รับผลกระทบด้วย
